Wat met vaccinaties?

Chronische artritis ontstaan als gevolg van een ontsporing van het afweersysteem. Dit afweersysteem of immuunstelsel heeft als opdracht te reageren tegenover alles wat lichaamsvreemd is (vooral ziektekiemen) en op die manier de gezondheid van het lichaam te bewaken. Het immuunstelsel mag nooit optreden tegenover normale lichaamseigen cellen – je wenst geen oorlog in je lichaam. Dat is nochtans wat gebeurt in geval van een autoimmuunziekte zoals artritis: om een of andere reden herkent het immuunstelsel sommige structuren niet meer als lichaamseigen en wordt een afweerreactie in gang gezet. Indien de gewrichten het mikpunt zijn van zo een afweerreactie, ontstaat artritis. Het gevolg is niet alleen pijnlijke en gezwollen gewrichten, maar ook een zinloos verlies aan afweerenergie. In geval van aanhoudende zware ontstekingsreacties kan de reserve aan immuunafweer in het gedrang komen en riskeert het lichaam gemakkelijker overmand te worden door een infectie.

De meeste vormen van artritis worden behandeld met medicijnen die de foute afweerreacties onderdrukken. Het ideale reumamedicijn heeft enkel invloed op de foute immuniteit en laat de trouwe regimenten van het immuunstelsel, die niet deelnemen aan het autoimmuungebeuren, ongemoeid. In de praktijk hebben klassieke reumamedicijnen zoals methotrexaat, leflunomide of TNF-remmers ook een zekere invloed op de normale afweercapaciteit. Dus hebben artritislijders onder immuuntherapie een ietwat verminderde immuniteitsgraad en kunnen ze vatbaarder zijn voor infecties. Vandaar het advies aan deze personen om extra aandacht te besteden aan het jaarlijkse griepvaccin en het vijfjaarlijkse pneumokokkenvaccin.

Vroeger werden vaccinaties bij personen met artritis wel eens ontraden uit vrees dat een vaccinatie een opstoot van artritis zou kunnen uitlokken. Vandaag weten we dat dit risico zeer gering is en dat het voordeel van vaccineren duidelijk opweegt tegen de zeer beperkte risico's.

De meeste vaccins (bijvoorbeeld griepvaccin of pneumokokkenvaccin) bestaan uit dood of synthetisch materiaal. Zulke vaccins kunnen zelf geen enkele infectieziekte veroorzaken. In uitzonderlijke gevallen worden nog vaccins gebruikt die bereid zijn op basis van levend maar afgezwakt virusmateriaal. Een voorbeeld daarvan is het vaccin tegen gele koorts. Indien zo een vaccin zou worden toegediend aan een persoon met verminderde weerstand, dan bestaat het risico dat het vaccin op zich een infectie zou veroorzaken. Om die reden mogen personen met artritis die immuunonderdrukkende medicijnen innemen, niet gevaccineerd worden tegen gele koorts. Soms kan dit conflicten met zich mee brengen als een reis naar het Afrikaanse continent gepland wordt. Bespreek exotische reisplannen dus zeker met uw arts!