Polymyalgie of spierreuma

Algemeen

Polymyalgia (of voluit polymyalgia reumatica)  is een typische vorm van reuma die zich vooral voordoet in de spieren van schouder- en bekkengordel. Het is een aandoening waarmee gewoonlijk alleen bejaarden worden geconfronteerd. Ze komt zelden voor bij personen jonger dan 50 tot 55 jaar. Niet steeds is het makkelijk in een vroeg stadium onderscheid te maken tussen polymyalgia en een beginnende reumatoïde artritis.

Verschijnselen

Spierpijn en -stramheid, vooral in schouder- en bekkengordel, samen met een uitgesproken bewegingstraagheid zijn de opvallendste klinische kenmerken van dit syndroom. Een bloedanalyse is noodzakelijk om de diagnose te bevestigen. Die brengt meestal een indrukwekkende stijging van de bloedbezinkingssnelheid aan het licht. Reumafactoren, die zo kenmerkend zijn voor reumatoïde artritis, zijn in de regel afwezig. Niet steeds is het mogelijk om in de beginfaze van het syndroom met zekerheid onderscheid te maken tussen deze vorm van spierreuma en reumatoïde artritis, temeer gezien in sommige gevallen reumatoïde artritis kan ontstaan ter hoogte van de schoudergewrichten.

Soms gaat het ziektebeeld gepaard met een bloedvatontsteking of vasculitis, vooral ter hoogte van de bloedvaten van hoofd, hals en eventueel bovenste ledematen. Een typische slagadertje dat in zo een geval aangetast wordt, verloopt oppervlakkig van het hoofd over de slaapstreek (de arteria temporalis). Ontsteking van dit bloedvat (arteritis temporalis) veroorzaakt hoofdpijn over de getroffen aangezichtshelft. De chirurg kan een klein stukje van dit bloedvat  voor onderzoek preleveren, indien de reumatoloog om diagnostische redenen daarom vraagt. 

Behandeling

Polymyalgia reumatica is zeer goed behandelbaar, weliswaar door middel van cortisone of synthetische derivaten daarvan. De ziekteverschijnselen verdwijnen prompt, vaak na één tot twee dagen behandeling. De behandeling duurt echter vrij lang: meestal één tot twee jaar. In de loop van die tijd wordt de dosis cortisone aanhoudend, maar langzaam, afgebouwd. In de regel wordt extra calcium toegediend om de effecten van cortisone op het bot (osteoporose of botontkalking) te voorkomen.

Een verhaal

Het gaat de laatste maanden niet goed met de bejaarde moeder – Julia - van een dame die reeds langer gevolgd wordt op de raadpleging reumatologie. Op een dag komt ze mee op het spreekuur. Wanneer ze uit de wachtzaal wordt geroepen, staat ze heel langzaam op. Met langzame stappen komt ze mijn spreekkamer binnen. Ze ziet er bleek en moe uit. Ze klaagt van pijn en stramheid in de nek en de schouderkap, en ook in de dijspieren. Over de voorbije weken heeft die pijn haar regelmatig ook ’s nachts gewekt. ’s Ochtends is ze opvallend en lang stram. Het duurt bijna de hele voormiddag vooraleer ze ietsje uit de voeten kan. Een trap opgaan, zo vertelt ze, is hoe dan ook bijzonder moeilijk geworden. Ze voelt zich helemaal niet goed, heeft weinig eetlust en is enkele kilo’s afgevallen op twee maanden tijd. Tijdens het onderzoek valt het op hoe moeilijk ze haar armen op kan tillen. Alle bewegingen doet ze met moeite en bijzonder langzaam.

Na enig onderzoek konden we bij Julia de diagnose van polymyalgia reumatica voorop stellen. De apotheker leverde volgens voorschrift een cortisone gellule af, waarvan ze dagelijks een diende in te nemen. Drie dagen later kregen we telefoon van de dochter van Julia: het ging schitterend ! Reeds de eerste dag na het starten van de therapie voelde ze zich prompt veel beter, en vandaag voelde ze zich nagenoeg genezen. Mocht ze misschien toch de behandeling  reeds onderbreken ? We herhaalden wat we ook reeds op het spreekuur hadden gezegd. Die snelle respons was verwacht, en eigenlijk een bevestiging van de vooropgestelde diagnose. Het zou zeer onverstandig zijn al te snel de behandeling af te breken of drastisch te verminderen. In dat geval zouden de symptomen immers snel terugkeren. Enkel een trage afbouw van de cortisonetherapie over 1 tot 2 jaar biedt een goede kans op volledige genezing. Ondertussen zijn we drie jaar verder. Julia is reeds meer dan een jaar kunnen stoppen met de inname van cortisone. Ze is zonder reumalast en zorgt nog bijna dagelijks mee voor haar kleinkinderen. Behalve op vrijdag: dan is haar vaste kaartnamiddag.

Lees verder in het boek ‘Mensen met artritis’